زمان تحقیقات در مورد قتل عام ۱۹۸۸ در ایران و نقش رئیس جمهور بعدی آن - ابراهیم رئیسی- فرا رسیده است
در ۵ اوت رئیس جمهور جدید رژیم ایران ، ابراهیم رئیسی تحلیف میکند و تلاش می کند تاریخچه نقض حقوق بشر خود را سفید کند. در سال ۱۹۸۸ ، وی نقش کلیدی در قتل عام ۳۰ هزار زندانی سیاسی از سوی رژیم ایفا کرد که اکثر آنها از فعالان جنبش اصلی اپوزیسیون ، سازمان مجاهدین خلق ایران (یا MEK) بودند.
بر اساس فتوای روح الله خمینی ، رهبر وقت ، "کمیسیون های مرگ" در سراسر ایران دستور اعدام زندانیان سیاسی را که از کنار گذاشتن عقاید خود امتناع کردند ، صادر کردند. قربانیان در گورهای دسته جمعی بصورت مخفیانه به خاک سپرده شدند که مکان آنها هرگز برای اقوام آنها فاش نشد. در سال های اخیر ، رژیم به طور سیستماتیک آن گورها را برای پنهان کردن هرگونه شواهد جنایت ، تخریب کرده است ، جنایتی که توسط حقوقدانان مشهور در سراسر جهان به عنوان یکی از فجیع ترین جنایات علیه بشریت در نیمه دوم قرن بیستم توصیف شده است.
این قتل عام هرگز توسط سازمان ملل مورد بررسی مستقل قرار نگرفته است. مرتکبان این جنایت همچنان از مصونیت برخوردارند و بسیاری از آنها ارشدترین مناصب دولتی را به خود اختصاص داده اند. رئیسی اکنون بارزترین نمونه آن است و او هرگز نقش خود را به عنوان عضو کمیسیون مرگ تهران انکار نکرده است.
در ۳ سپتامبر ۲۰۲۰ ، هفت گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد به مقامات ایرانی نوشتند که اعدام های فرا قانونی در سال ۱۹۸۸ و ناپدید شدن اجباری "ممکن است یک جنایت علیه بشریت باشد". در ماه مه ، گروهی متشکل از بیش از ۱۵۰ مدافع حقوق بشر ، از جمله برندگان نوبل ، سران سابق دولتها و مقامات سابق سازمان ملل ، خواستار تحقیقات بین المللی در مورد قتلهای سال ۱۹۸۸ شدند.
همانطور که نامه کارشناسان سازمان ملل تأیید می کند ، خانواده قربانیان ، بازماندگان و مدافعان حقوق بشر به دلیل تلاش برای جستجوی اطلاعات در مورد سرنوشت و محل قربانیان ، تا همین امروز مورد تهدیدهای مداوم ، آزار و اذیت ، ارعاب و حملات قرار دارند. با روی کار آمدن رئیسی در مقام ریاست جمهوری ، تحقیقات در مورد قتل عام ۱۹۸۸ بسیار حیاتی تر از هر زمان دیگری است.
در ۱۹ ژوئن ۲۰۲۱ ، دبیرکل عفو بین الملل در بیانیه ای گفت: "ابراهیم رئیسی به جای اینکه مورد تحقیق در مورد جنایات علیه بشریت قرار گیرد، به مقام ریاست جمهوری رسیده است . این یک یادآوری تلخ است که مصونیت در ایران علی الاطلاق است. در سال ۲۰۱۸ ، سازمان ما به تبت رساند که ابراهیم رئیسی یک عضو "کمیسیون مرگ" بود که افراد را سر به نیست کرده و بدون محاکمه به شکل محرمانه هزاران مخالف سیاسی را در زندانهای اوین و گوهردشت در نزدیکی تهران در سال ۱۹۸۸ اعدام کرد. مقامات ایرانی تا امروز به طور سیستماتیک محل دفن مخفیانه اجساد را پنهان می کنند، که به معنی استمرار جنایات علیه بشریت است.»
جاوید رحمان ، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران ، در ۲۹ ژوئن گفت که در طول این سالها دفتر وی شهادت و شواهدی از اعدام هزاران زندانی سیاسی به دستور حکومت در سال ۱۹۸۸ را جمع آوری کرده است. او گفت اگر شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد یا نهاد دیگری تحقیقات بی طرفانه ای را آغاز کند ، دفتر وی آماده است که این اسناد و مدارک را در اختیار آنها قرار دهد. او افزود: "اکنون که رئیسی رئیس جمهور منتخب است، بسیار مهم است که ما تحقیق در مورد آنچه در سال ۱۹۸۸ اتفاق افتاده و نقش افراد را آغاز کنیم. "
روز سه شنبه (۲۷ ژوئیه) اعلام شد که دادستانها در سوئد، یک ایرانی را به جرم جنایات جنگی به علت اعدام دسته جمعی زندانیان در سال ۱۹۸۸ متهم کرده اند. نام این مظنون ذکر نشده است اما به اعتقاد عمومی او حمید نوری ۶۰ ساله است.
مدارک ثبت شده در اداره دادستانی سوئد شامل فهرستی از ۴۴۴ زندانی مجاهدین خلق است که تنها در زندان گوهردشت به دار آویخته شدند، كتابی تحت عنوان "جنایات علیه بشریت" که اسامی بیش از ۵۰۰۰ مجاهدین قربانی قید شده است و كتابی با عنوان "كشتار زندانیان سیاسی" كه ۲۲ سال پیش توسط مجاهدین خلق منتشر شده است و در آن حمید نوری به عنوان یكی از بسیاری از عاملان شناخته شده قتل عام معرفی شده است و همچنین خاطرات تعدادی از اعضا و هواداران مجاهدین خلق می باشد.
برای این پرونده ، دادستان ها از اصل "صلاحیت جهانی" برای جرایم سنگین استفاده کردند. در بیانیه ای که روز سه شنبه منتشر شد ، دادستانی سوئد اعلام کرد که اتهامات مربوط به مظنون، عطف به دورانی است که او به عنوان دستیار معاون دادستان در زندان گوهردشت کرج بوده است. نوری در ۹ نوامبر ۲۰۱۹ هنگام ورود از تهران در فرودگاه استکهلم بازداشت شد. وی از آن زمان در زندان است و محاکمه وی ۱۰ آگوست تعیین شده است.
طبق اسناد موجود در پرونده ، نوری ۱۰ ماه قبل از سفر به سوئد با فردی ایرانی- سوئدی به نام ایرج مصداقی ایمیل رد و بدل کرد. از قضا ، مصداقی یکی از شاکیان پرونده علیه نوری است و علیه وی شهادت داد. واحد جنایات جنگی (WCU) اداره عملیات ملی (NOA) پلیس سوئد، آدرس ایمیل ایرج مصداقی را در تلفن حمید نوری پیدا کرد و خاطرنشان کرد که وی در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۹ دو ایمیل به آن آدرس ارسال کرده است. این موجب سوالات زیادی در مورد نقش و هدف واقعی مصداقی گشته است.
وقتی نوری با بازجویی در این رابطه مواجه شد ، تمام تلاش خود را کرد تا از پاسخگویی به مأموران تحقیق اجتناب کند و مصداقی گفت که مبادله ایمیل را به خاطر نمی آورد. اما شواهد توجه را به تحقیقات جلب می کند که تأیید می کند مصداقی سال ها پیش توسط نوری به زندان اوین احضار شده بود و وی عملاً همکاری با رژیم را پذیرفت.
سیاست ایران همیشه یک مسئله پیچیده برای غرب بوده است ، اما در تاریخ 5 اوت ، غرب باید تصمیم بگیرد: آیا خواستار تحقیق در سازمان ملل در مورد قتل عام سال ۱۹۸۸ و نقش مقامات ایرانی از جمله رئیسی است یا خواستار پیوستن به صفوف کسانی که اصول خود را زیر پا گذاشته و با تعامل با رژیم ایران، به ایرانیان پشت کرده اند. آنچه در خطر است دیگر فقط سیاست ایران نیست ، بلکه ارزشهای مقدس و اصول اخلاقی است که غرب نسل برای بدست آوردن آنها مبارزه کرده است
